ระบบอุปถัมภ์ และการคอร์รัปชั่น ในราชการไทยโดย...สุทธิชัย ปัญญโรจน์ เมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2553 ที่ผ่านมา กระผมได้มีโอกาสทำหน้าที่วิทยากรในโครงการ “ การพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม ในราชการ ” จัดโดย ศูนย์ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 15 เชียงราย ณ ห้อง C102 อาคารเรียนรวม ม.นเรศวรพะเยา สำหรับกระผมได้รับหัวข้อ “ กลไกต่างๆ ของภาครัฐในการส่งเสริมและป้องปรามให้ข้าราชการประพฤติตนอย่างมีคุณธรรม” ด้าน ผู้เข้ารับการอบรมได้แก่ เจ้าหน้าที่ และผู้บริหาร ในหน่วยงานศูนย์ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย จังหวัด เชียงราย พะเยา แพร่ และน่าน
ถ้าพูดถึงเรื่องคุณธรรม จริยธรรมในราชการ เราอาจจะนึกถึงปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นในสังคมไทย เช่นปัญหาระบบอุปถัมภ์ ที่มีมานานมากเนื่องจากในอดีตเรามีระบบสังคมแบบศักดินา เจ้าขุนมูลนายดูแลทาส คนที่อยู่ในสถานะที่ต่ำกว่า ขอความช่วยเหลือ พึ่งพาผู้ที่มีสถานะที่สูงกว่า จึงทำให้สังคมไทยในปัจจุบันเกิดระบบอุปภัมภ์ ยิ่งในระบบราชการ หากใครสามารถทำตนให้นายพอใจ ก็จะได้รับผลประโยชน์ตอบแทนในรูปแบบต่างๆอาจเป็นขั้นเงินเดือน ตำแหน่งหน้าที่การงาน
จนบางครั้งมีคนในระบบราชการพูดเล่นปนจริงว่า ใครที่มีคุณสมบัติ ดังนี้
อนาคตในระบบราชการสดใสแน่ คือ สายโลหิต ศิษย์ข้างเคียง ส่งเสบียงหลังบ้าน กราบกรานสอพลอ ล่อไข่แดงสายโลหิตคือ คนที่เป็นญาติ พี่น้อง ลูกพี่ ลูกน้อง มีสายเลือดใกล้เคียงกัน คนนั้นมักได้เลื่อนขั้น เลื่อนตำแหน่ง ไวกว่า คนที่ไม่มีสายเลือดเดียวกันศิษย์ข้างเคียง คือ คนที่จบจากสถาบันเดียวกัน มีอาจารย์คนเดียวกัน เป็นลูกศิษย์ของอาจารย์โดยอาจารย์ท่านนั้นสามารถมีอำนาจให้คุณให้โทษใน องค์กรได้ ก็มักจะเจริญก้าวหน้าส่งเสบียงหลังบ้าน คือเจ้านายบางคนอาจซื่อสัตย์ ซื่อตรง ไม่คดโกง จนลูกน้องไม่รู้จะเอาใจอย่างไรจึงเปลี่ยนไปเอาใจ ภรรยาหรือสามี ของเจ้านายแทน เช่น ซื้อของไปฝาก หาของมีค่าไปให้ พอเวลาถึงฤดู เลื่อนยศ เลื่อนตำแหน่ง เลื่อนขั้นเงินเดือน ภรรยาหรือสามี ของเจ้านาย ก็จะพูดเชียร์แทนกราบกรานสอพลอ คือ ประจบ เอาอกเอาใจเจ้านาย ด้วยวิธีการต่างๆ นานา คอยรับใช้งานต่างๆ
ล่อไข่แดง คือ การหาผู้หญิงสวยๆ มาให้นาย หรือ บางคนถึงขนาดเอาตัวเอง เข้าแลกกับยศ กับตำแหน่งกับเงินทอง เพราะคนบางคนอาจคิดว่า การไต่เต้านั้นใช้เวลานาน แต่การใช้เต้าไต่ มันง่ายกว่า สบายกว่า
สำหรับปัญหาอีกอย่างหนึ่งที่เกิดขึ้นในระบบราชการไทย ก็คือระบบ การทุจริตคอร์รัปชั่น หรือ การฉ้อราษฏร์บังหลวง เป็นปัญหาหนึ่งของสังคมไทยที่พูดกันมานาน จะเห็นได้จากข่าวเกี่ยวกับการขายหุ้นบริษัทใหญ่แห่งหนึ่งในตลาดหลักทรัพย์ให้แก่นักลงทุนชาวต่างชาติ โดยมี การ วางแผน ซับซ้อน เพื่อเลี่ยงภาษีอากร ทำให้ไม่เสียเงินแม้แต่บาทเดียว ข่าวนักการเมือง เรียกเงินค่าอนุมัติโครงการต่างๆ ตามสื่อต่างๆการออกมาพูดของอดีตนายกรัฐมนตรีของไทย หลายท่าน ออกมาพูด ต่อต้านปัญหาการคอร์รัปชั่น การซื้อเสียง ทำให้เราได้รู้กันอย่างกว้างขวางในสังคมไทยว่ามีมากขึ้น ตั้งแต่ระดับท้องถิ่น จนถึงระดับชาติ
ดังนั้น ไม่เป็นการประหลาดใจเลย ที่กลุ่มนักธุรกิจต่างประเทศหรือธุรกิจข้ามชาติ ได้จัดอันดับว่าประเทศไทยเป็นประเทศที่มีการคอร์รัปชั่นสูงสุดอยู่ในอันดับต้นๆ ของประเทศต่างๆ ทั่วโลก ปัญหาคอร์รัปชั่นส่วนใหญ่เกิดขึ้นในผู้บริหารระดับสูงของหน่วยราชการต่างๆ เนื่องจากบุคคลเหล่านี้มีอำนาจมาก สามารถ ปลดหรือสั่งย้าย ข้าราชการระดับต่างๆได้ จึงใช้อำนาจบังคับทั้งทางตรงและทางอ้อม ให้ข้าราชการในหน่วยงานต่างๆ หาผลประโยชน์จากโครงการต่างๆ เช่น จากงบประมาณแผ่นดิน หรือ เงินจากโครงการต่างๆ ที่เสนอขออนุมัติ โดยมีการกำหนดเปอร์เซ็นต์ที่จะต้องได้รับด้วย ผู้ที่ร่วมมือก็ได้รับผลประโยชน์จากเงินเหล่านี้ด้วย ส่วนผู้ไม่ร่วมมือก็อยู่ไม่ได้ จากการกระทำดังกล่าว ทำให้เกิดผลกระทบกับหน่วยงานระดับล่างๆ จนทำให้ระบบเสื่อมถอยหรือเป็นเนื้อร้าย การแก้ปัญหา อุปถัมภ์ คอร์รัปชั่น เราคงต้องแก้ไข ระบบเสียใหม่ และ เริ่มปลูกฝัง เด็กและเยาวชน รุ่นใหม่ให้มีความซื่อสัตย์ มีคุณธรรม และจริยธรรม พึ่งพาตัวเองปัญหาคอร์รัปชั่น ปัญหาอุปถัมภ์ จึงเป็น ปัญหาภัยร้ายของระบบราชการไทยสถาบันพัฒนาบุคลากร ดร.สุทธิชัย ปัญญโรจน์
http://www.drsuthichai.com/email :
suthichai_p@hotmail.comhttp://www.oknation.net/blog/markandtony